[20] Margaret Atwood - Opowieść podręcznej

Mam wrażenie, że dystopia jest coraz częstszym tematem książek wydawanych w Polsce, a przynajmniej ja coraz częściej na takie książki natrafiam. Większość z nich potrafi mnie nieźle przerazić i po jej skończeniu zaczynam bardziej doceniać moje życie, a przede wszystkim wolność, którą mogę się cieszyć.

Życie głównej bohaterki Opowieści Podręcznej zostało podporządkowane jednemu jej obowiązkowi - urodzeniu dziecka Komendantowi i jego Żonie, czyli swoim właścicielom. Freda miała kiedyś normalne życie. Miała matkę, przyjaciółkę, męża i córkę. Skończyła studia, pracowała, miała własne pieniądze i prawo decydowania o własnym losie. Skończyło się to, kiedy doszło do przewrotu, władzę przejęły Oczy - fanatycy religijni, którzy odebrali kobietom wszystkie prawa. Freda wraz z rodziną próbowała uciec z ogarniętego szaleństwem kraju, została jednak złapana i rozdzielona z najbliższymi. Zamknięto ją w Centrum, gdzie szkolona była na Podręczną - kobietę mającą rodzić dzieci w społeczeństwie, w którym na świat przychodzi ich coraz mniej.

Freda snuje jednocześnie kilka opowieści. Opowiada o tym, jak jej życie wygląda teraz, jakie było wtedy, gdy miała jeszcze rodzinę, i jak trafiła do Centrum. "Teraz" przypomina siedzenie w poczekalni - Freda ciągle czeka. Nie ma dużo obowiązków, nie ma również też niczego, czym mogłaby się zająć w czasie wolnym. Rozmyśla wtedy o tym co straciła. Jest kobietą złamaną, niezdolną do jakiegokolwiek buntu. Z rozkazu swojego Komendanta zaczyna łamać prawo, a to pociąga za sobą nieprzewidziane konsekwencje. Freda daje radę odrobinę się otrząsnąć, nie znaczy to jednak, że wraca dawna ona.

Freda to bohaterka, która niejednokrotnie mnie irytowała. Ta jej bezwolność, to pozwolenie na dyrygowanie nią, jej wieczny strach i otępienie, jakby była na lekach uspokajających. Lubię bohaterki silne, buntujące się, odważne. Takie jak Moira, przyjaciółka Fredy, nieustępliwa i niepokorna. Freda dała się zastraszyć i złamać już w Centrum. I nawet mogłabym to zrozumieć, w końcu w tym systemie o to chodziło, żeby z kobiet zrobić nieludzi, odebrać im chęć do życia, do buntu, do myślenia. Tylko, że niestety, nie znalazłam tam nic, co sprawiłoby by kobiety tak się zachowywały. Za mało dla mnie było opisu tej przemiany, metod zastraszania. Były wspominki nauk Ciotek z Centrum, ale brzmiały one tak idiotycznie, że tylko kobiety już złamane mogły tego słuchać i nie wybuchnąć śmiechem lub gniewem. Nie wiadomo kiedy Freda z dawnej siebie stała się Podręczną, nie było tego przejścia. Przez to nie potrafiłam jej współczuć. Dla mnie była bezwolną, potulną idiotką, która pozwala sobą dyrygować. Rozważała popełnienie samobójstwa, ale zbuntowania się już nie.

Książka mnie zawiodła. Nie sprawiła, że zapałałam gniewem do mężczyzn, którzy w ten sposób urządzili świat, do Żon i Komendantów. W książce nie było emocji, tylko suche fakty. Freda opisywała swój zwyczajny dzień Podręcznej, a ja nie czułam nic - ani współczucia, ani jej smutku, żalu czy gniewu. Nic. Przez to książka była po prostu nudna. Bo żadna fabuła, której nie towarzyszą emocję, nie będzie faktycznie interesująca. Nie wiem czy serial jest bardziej wstrząsający, ale po lekturze książki nie mam już ochoty wracać do tej historii i go sobie odpuszczam.